Wij stimuleren en steunen initiatieven van inwoners, ondernemers, instellingen en andere overheden. Wij helpen projecten voor hernieuwbare energie en energiebesparing te realiseren met het programma Nieuwe Energie Overijssel 2017 - 2023 in samenwerking met partijen in de samenleving. Daarmee vermindert het energieverbruik, en stijgt de opwekking (of oogst) uit hernieuwbare energie en dus het aandeel hernieuwbare energie in het totale verbruik van Overijssel.
2.1.1 Stimuleren van energiebesparende maatregelen en de opwekking van hernieuwbare energie
Context
Het programma krijgt zoals met u afgesproken in 2019 een tussenevaluatie, met name over de werkwijze in een alliantie met andere organisaties, de gebruikte indicatoren en de ontwikkelingen in 2017 en 2018. Daarbij speelt met name de warmtetransitie en het aardgasvrij maken van woningen en wijken. De ontwikkeling van een Regionale Energiestrategie (RES) voor 2030 in Twente en West-Overijssel in 2019 zal ook doorklinken in de voorbereiding van het uitvoeringsprogramma Nieuwe Energie Overijssel voor 2020.
De opgave voor de beide RESsen zal voortkomen uit de afspraken die nationaal gemaakt worden in het Klimaatakkoord. Dat zal in elk geval betekenen dat de maatregelen in het programma en beide RESsen in CO2-reductie worden aangegeven. De IPO-brief over het ‘Voorstel voor de hoofdlijnen van het Klimaatakkoord’ hebben wij u ter informatie toegestuurd (PS/2018/631). Op basis van dit voorstel zullen de Regionale Energiestrategieën zich richten op de opgaven hernieuwbare elektriciteit en warmte op land en de daarbij nodige infrastructuur en opslag.
Om zicht te houden op de lopende voortgang van het programma Nieuwe Energie wordt u aanvullend op de jaarrekening geïnformeerd over de ontwikkeling van de energievraag en de opwekking uit hernieuwbare bronnen. Dat doen we met werkbezoeken, energietafels en jaarlijks inzicht in de portfolio’s van bio-energie, zonne- en windenergie en de financiën per thema in een voortgangsrapportage. Daarbij monitoren wij met name de ruimtelijke ontwikkeling van zonnevelden en de voortgang van windenergie. Stimulering van energiebesparing is onderdeel van onze aanpakken voor bedrijven en voor de gebouwde omgeving (met name woningen, bijvoorbeeld via energiecoaches).
Door de nationale ontwikkelingen zal vervanging van aardgas voor de warmtevoorziening een stevige impuls krijgen. Enerzijds door het ondersteunen van gemeenten in de wijkaanpakken om tot aardgasvrije wijken te komen. Anderzijds door het aanleggen van warmtenetten waar het aanbod van restwarmte, of warmte uit hernieuwbare bronnen als geothermie en bio-energie bij de warmtevragers kan worden gebracht. Ontwikkeling van warmtenetten in de gebouwde omgeving zien wij onder meer in de stedelijke gebieden. Daarnaast liggen kansen en mogelijkheden voor warmtevoorziening met een warmtenet bij het industriële cluster in Twente, maar mogelijk ook in Hardenberg. Voor zowel aardgasvrije wijken, als ontsluiting van geothermie (en restwarmte) heeft het rijk middelen beschikbaar in de Klimaat-envelop.
Acties
Wij voeren een tussenevaluatie uit en ontwikkelen Regionale Energiestrategie 2030 voor Twente en West-Overijssel.
Wij ondersteunen de ontwikkeling van 10 aardgasvrije wijken.
Wij stimuleren een duurzame warmtevoorziening door aanleg van warmtenetten voor gebruik van restwarmte en geothermie.
Wij versterken de ontwikkelcapaciteit voor lokale initiatieven en projecten voor zon- en windenergie bij bedrijven en gemeenten en monitoren de ontwikkeling van zonnevelden.
Wij realiseren 23,5 MW windenergie in de Veenwieken.
Wij begeleiden bij het verkrijgen van de SDE+ subsidie en de benodigde vergunningen voor projecten geothermie Zwolle en Kampen.
Toelichting op voortgang
Financiën
Toelichting op voortgang
Programma NEO (dekking KVO)
In 2019 is tot op heden € 7,0 miljoen besteed en is voor € 2,0 miljoen verplicht voor het programma Nieuwe Energie Overijssel (NEO). Dit betekent dat er in 2019 een versnelde realisatie heeft plaatsgevonden op het programma NEO. In de jaarschijf 2019 stond namelijk een bedrag begroot van € 7,4 miljoen. De verwachting is dat deze lijn zich voortzet in de rest van 2019.
Hieronder een lijstje met de belangrijkste projecten.
Nieuwe projecten in 2019:
- Esco zonnebedrijfsdaken € 0,5 miljoen
- Energie innovatie € 0,9 miljoen
- Missie 2021 elke wijk een energieplan € 0,2 miljoen
- Blauwe energie € 0,1 miljoen
- Showcases WKO € 0,2 miljoen
- Maatschappelijk vastgoed: zorginstellingen € 0,15 miljoen
- Bestaande projecten met hogere uitgaven in 2019 t.o.v. 2018:
- NEF Energiebespaarleningen € 1,0 miljoen
- Subsidieregeling Uitvoering programma € 0,6 miljoen
- Subsidieregeling Gebiedsgerichte aanpak € 0,2 miljoen
- Duurzame scholen € 0,2 miljoen
- Proeftuin warmtetransitie € 0,25 miljoen
In verband met de versnelde realisatie stellen we voor om vanuit de reserve uitvoering KvO een bedrag van € 5 miljoen toe te voegen aan de jaarschijf 2019.
Regionale Energie strategieën (RES)
In de septembercirculaire 2019 is aangegeven dat de kosten voor de regionale energiestrategieën gedekt zullen worden uit Rijksmiddelen (via decentralisatie uitkering). Voor Overijssel gaat het om de RES West-Overijssel en de RES Twente. De definitieve bedragen worden bekend gemaakt in de decembercirculaire 2019 en zullen naar verwachting toereikend zijn om de meerjarige RES-kosten te kunnen dekken. Het effect van de decembercirculaire verwerken we bij de Jaarrekening 2019.
ELENA
De Europese Investeringsbank (EIB) heeft € 2,6 miljoen subsidie toegekend aan de provincie Overijssel in het kader van ELENA (2016/0394240).
In de praktijk blijkt dat de realisaties binnen het ELENA programma (2017- 2019) achterblijven bij de begroting. Hierbij hebben met name de warmteprojecten een langere voorbereidingstijd dan gepland. In overleg met de EIB is besloten om een deel van de ELENA middelen te herverdelen over kansrijke investeringen in geothermie- / warmteprojecten (Zwolle en Koekoekspolder) en het woningabonnement Deventer.
Geruime tijd geleden hebben we bij de EIB gevraagd om het programma een jaar te mogen verlengen. Pas onlangs is daar toestemming voor verleend. De programmaperiode is verlengd tot eind 2020. Vanwege de onzekerheid van de goedkeuring van verlenging is er ook behoudend met de middelen omgegaan, omdat er wel terugbetalingsvoorwaarden aan zijn verbonden. Nu het programma een jaar verlengd is zullen deze middelen in 2020 worden benut. We hebben daarom besloten om een bedrag van € 347.000 aan lasten door te schuiven van 2019 naar 2020 en daarmee gelijktijdig de onttrekking aan de doeluitkering in 2019 te verlagen en in 2020 te verhogen.
Basisinformatie
Verantwoordelijk portefeuillehouder:
Tijs de Bree
Rol provincie:
Programmaverantwoordelijkheid voor het totaal en situationeel voor de onderdelen zoals projecten binnen het programma.
Looptijd prestatie:
Niet structureel. Eindigt naar verwachting in 2023.
Relatie met uitvoeringsreserve Natuurnetwerk Nederland/Kwaliteit van Overijssel?:
Ja Bijbehorend investeringsvoorstel:
- Kerntakenbegroting 2012 [PS/2011/679] (bijbehorend besluit)
- Statenvoorstel versnelling CO2 reductie - Duurzaam Energiefonds [PS/2010/1178] (bijbehorend besluit)
- Daarnaast is vanuit het Coalitieakkoord ‘Overijssel Werkt!’ er budget beschikbaar gesteld voor deze prestatie. Dit is verwerkt in de Begroting 2016. Het bijbehorende investeringsbesluit is daarmee de Begroting 2016 [PS/2015/687]. Het besluit van de Begroting 2016 vindt u hier.
- Statenvoorstel Programma Nieuwe Energie 2017-2023 [PS/2016/1064] (bijbehorend besluit).